Завяршыўся прысвечаны 220 гадавіне Канстытуцыі 3 Мая “Рэспубліканскі
конкурс прац на тэму Вялікага Княства Літоўскага”. Арганізатары –
гімназія KTУ i Iнстытут ВКЛ – атрымалі працы з розных мясцовасцей, якія
размешчаны ў наступных рэгіёнах Літвы: Ковенскім, Росенскім, Мажэйскім,
Таўрагорскім, Тэльшанскім, Шавельскім, Кашадарскім. Дзякуем
удзельнікам і іх настаўнікам, якія не збаяліся рызыкі і настойліва паказалі
свій погляд на ўплыў спадчыны ВКЛ на сацыяльную, юрдычную і
геапалітычную сітуацыю сучаснай Літвы.
Публічныя дыскусіі прысвечаныя Цэнтральнай і Усходняй Еўропе
30 чэрвеня i 1 ліпеня 2010 г. Інстытут ВКЛ разам са Студыюм Усходняй
Еўропы Варшаўскага універсітэту арганізуюць дзве дыскусіі, прысвечаныя
Цэнтральнай і Усходняй Еўропе. Дыскусіі адбудуцца ў Галоўным будынку
Варшаўскага універсітэта (Pałac Kazimierzowski, ul. Krakowskie
Predzmieście).
Першая дыскусія (30 чэрвеня, пачатак а 16-ай гадзіне) пад назвай 20 гадоў
польска-літоўска-беларускіх стасункаў (1990 – 2010). Ці рэалізуем
тэстамент “Культуры” і Ежы Гедройця? Удзельнікі: праф. A. Кулакаўскас
(Універсітэт M. Ромэра, Вільня); Я. Maліцкі (Студыюм Усходняй Еўропы,
Варшаўскі універсітэт); A. Пукшто (Універсітэт Вітаўта Вялікага, Коўна); Р.
Камунтавічус (Універсітэт Вітаўта Вялікага, Коўна); Я. Комар (ПКН Орлен
Літва).
Другая дыскусія (1-га ліпеня, пачатак а 10-ай гадзіне) пад назвай Ад
Люблінскай уніі да Уніі Еўрапейскай: што чатыры народы ўнеслі і могуць
унесці да супольнай Еўропы? Удзельнікі: праф. A. Кулакаўскас (Універсітэт
M. Ромэра, Вільня); Я. Maліцкі (Студыюм Усходняй Еўропы, Варшаўскі
універсітэт); праф. Э. Александравічус (Універсітэт Вітаўта Вялікага,
Коўна); Р. Камунтавічус (Універсітэт Вітаўта Вялікага, Коўна); Г. Лесмайціс
(Інстытут гісторыі Літвы, Вільня); A. Пукшто (Універсітэт Вітаўта Вялікага,
Коўна).
Узнагароджванне пераможцаў конкурсаў, прысвечаных бітве пад Грунвальдам
15 чэрвеня 2010 г. а 11 гадзіне ў Вялікай залі Універсітэту Вітаўта Вялікага
(ul. Gimnazijos 7) адбудзецца ўзнагароджванне пераможцаў конкурсаў у
літоўскіх школах, прысвечаных бітве пад Грунвальдам. У конкурсах (верш і
эсэ) ўзялі ўдзел каля 200 удзельнікаў. Арганізатары конкурсаў: Цэнтр
Турызму Літоўскай Моладзі, Інстытут ВКЛ і Універсітэт Вітаўта Вялікага.
Школьныя конкурсы на ўшанаванне бітвы пад Грунвальдам
Цэнтр Моладзевага Турызму Літвы разам з Інстытутам ВКЛ і Універсітэтам
Вітаўта Вялікага арганізуюць конкурсы гістарычных эсэ, гістарычных
рукапісаў і вершаў, прысвечаных бітве пад Грунвальдам.
СПОНСАРЫ
У 2010 годзе спонсарам Інстытута ВКЛ з’яўляецца AGUS Capital Management
(Лугана, Швейцарыя).
У сакавіку 2010 г. была падпісана дамова аб супрацоўніцтве паміж
Інстытутам ВКЛ і AGUS Capital managment, зарэгістраванай у Лугана, якую
прадстаўляе п. Гінтаўтас Бэрташюс – ганаровы консул Літвы ў Тыціно. Мэта
праекту – даследаванне гістарычных сувязей паміж Вялікім Княствам
Літоўскім і кантонам Тыціно.
Падзеі літоўска-швейцарскага супрацоўніцтва не з’яўляюцца мізэрнымі, як
гэта магло б здацца на першы погляд. Наёмнікі з Швейцарыі змагаліся ў
бітве пры Грунвальдзе (безумоўна, па абодва бакі), зрэшты і першыя ў
гісторыі ВКЛ афіцыйныя дэлегацыі накіроўваліся акурат у кірунку тых
земляў, а менавіта ў Канстанц і Базэль. У XVI i XVII стагоддзях Ліцьвіны
часта наведвалі Базэльскі універсітэт, як і інтэлектуальныя асяродкі ў
Жэневе і Цюрыху, а ў той жа час швейцарцы прыбывалі на землі Вялікага
княства, каб праектаваць і будаваць магнацкія палацы і касцёлы. Нават у
XVIII стагоддзі гэтыя стасункі не перапыніліся, бо швейцарцы
падтрымлівалі літоўскіх пратэстантаў; больш таго – адбываецца эміграцыя
ў Літву кандытараў, а перад усім спецыялістаў па вытворчасці шакаладных
вырабаў. Яшчэ раз тыя кантакты былі адноўлены ў першай палове ХХ
стагоддзя, калі ў Лазане быў ўтвораны Інфармацыйны Цэнтр
адраджаючайся Літоўскай дзяржавы; у сваю чаргу ў заснаваным у Коўне
Літоўскім універсітэце працавала аж 5 прафесараў са Швейцарыі.
У кантэксце гісторыі супрацоўніцтва паміж Швейцарыяй і Вялікім княствам
Літоўскім вылучаецца кантон Лугана. Яго жыхары – італьянцы, якія
вылучаліся ў Еўропе рознымі талентамі. Архітэктары і скульптары гэтай
правінцыі з’яўляюцца аўтарамі і праектырпоўшчыкамі інтэр’ераў мноства
святыняў і рэпрэзентатыўных будоўляў на Старым Кантыненце. ВКЛ не
было тут выняткам. Як кароль, так і знаныя літоўскія магнацкія роды –
Радзівілы, Пацы, Сапегі і іншыя, наймалі на працягу трох стагоддзяў на
працу творцаў з Тыціно. Так з’явіліся вялікія творы архітэктуры. Да
найболей удалых варта залічыць касцёл у Нясвіжы (другі барочны храм у
свеце пасля Il Gesu ў Рыме) i капліца св. Казіміра ў Віленскай катэдры, дзе
знаходзім мармур прывезены з аддаленага за тысячы кіламетраў краю.
Таму галоўная мэта новага навуковага праекту – устанаўленне ўнёску
творцаў з Тыціно ў развіццё культуры Вялікага княства Літоўскага, але
таксама і прыгадванне найбольш пекных забыткаў культуры і мастацтва
Літвы. З гэтай нагоды плануем выданне некалькіх багата ілюстраваных
публікацый, а таксама арганізацыю цыклу публічных заняткаў і семінараў,
як у Літве, так і ў рэгіёне Тыціно.
Даследаванне гістарычных сувязей паміж ВКЛ і Тыціно (кантон Швейцарыі)
У сакавіку 2010 г. была падпісана дамова аб супрацоўніцтве паміж
Інстытутам ВКЛ і AGUS Capital managment, зарэгістраванай у Лугана, якую
прадстаўляе п. Гінтаўтас Бэрташюс – ганаровы консул Літвы ў Тыціно. Мэта
праекту – даследаванне гістарычных сувязей паміж Вялікім Княствам
Літоўскім і кантонам Тыціно.