Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego

Publikacji

Badacze WKL na Białorusi

By

Siarhiej Marozau, Współcześni białoruscy badacze historii Wielkiego Księstwa Litewskiego: przewodnik biobibliograficzny, Grodno-Kowno, 2022.

W przewodniku pod jedną okładką zebrano informację biograficzną i bibliograficzną o tych przedstawicielach intelektualistów z Republiki Białoruś, którzy w latach 1991-2022 wykazali się w badaniach oraz popularyzacji dziejów Wielkiego Księstwa Litewskiego, oraz ówczesnej Białorusi (XIII-XVIII wiek). Przewodnik zawiera 172 biogramy historyków, archiwistów, archeologów, kulturologów, filologów, filozofów, kartografów, krajoznawców, literatów, dziennikarzy autorów stron internetowych, dla których tematyka Wielkiego Księstwa Litewskiego stanowi główne pole badań, lub ważny kierunek pracy w naukowej, literackiej i publicystycznej.

Praca została napisana z myślą o naukowcach, studentach, pisarzach, artystach, pracownikach archiwów i muzeów, oraz wszystkich, którzy interesują się historią i dziedzictwem Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Prezentacje książki o historii Białorusi w Kownie i Wilnie

By

Prezentacja książki „Historia Białorusi” Rūstisa Kamuntavičiusa odbędzie się 15 października, o godzinie 17, w Bibliotece-Muzeum Prezydenta Valdasa Adamkusa w Kownie oraz 16 grudnia, o godzinie 17 w Litewskiej Bibliotece Narodowej im. Martynasa Mažvydasa w Wilnie.
Do tej pory nie powstała żadna synteza na temat historii Białorusi napisana przez litewskich historyków. Więcej, nie ma nawet tłumaczeń zagranicznych autorów na język litewski. Taka sytuacja miała miejsce pomimo faktu, że przodkowie współczesnych Litwinów i Białorusinów żyli od XIII wieku w jednym państwie — Wielkim Księstwie Litewskim. Narody zostały rozdzielone po raz pierwszy dopiero po pierwszej wojnie światowej i trwało to do drugiej wojny światowej. Podział polityczny po raz drugi nastąpił po 1990 roku i trwa do dzisiaj. Pacząc z perspektywy czasu, żaden inny sąsiedni naród – ani Łotysze, ani Polacy, ani Rosjanie – nie mają aż tak długo trwającej wspólnej historii.
Niniejsza książka nie została napisana z zastosowaniem zasady „jak było na prawdę”, wymieniając wydarzenia i procesy z przeszłości. Celem książki jest porównanie poglądów strony litewskiej i białoruskiej na tę samą historię czasów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Dlaczego ich opowieści się różnią? Co zdecydowało o tym, że „prawdy” na Litwie i na Białorusi się różnią. Jaki wpływ ma ta różnica na procesy kształcenia oraz współpracę międzynarodową? Szczególne miejsce w książce zajmuje analiza dróg historycznych obydwu narodów w XIX oraz w XX wieku – jakie były wspólne punkty na tych drogach i jak pojawiały i rozwijały się różnice?
Historia Białorusi została w książce opowiedziana przez litewski pryzmat oraz kontekst historyczny.

Pierwszy numer Rocznika Instytutu Wielkiego Księstwa Litewskiego

By

W kwietniu 2021 roku ukazał się pierwszy numer Rocznika Instytutu WXL. Czasopismo wydawane jest w języku angielskim. Redaktor naczelny — prof. Przemysław Dąbrowski (Polska), zastępcy: dr Andrej Kazakiewicz (Białoruś), dr Rūstis Kamuntavičius (Litwa) i Tomasz Mikoajczewski (Polska). Radę naukową tworzą: prof. dr hab. Dariusz Szpoper (Polska), prof. Rimantas Miknys (Litwa); prof. Aliaksander Smalianczuk (Białoruś); prof. Igor Tsependa; (Ukraina); prof. Ēriks Jēkabsons (Łotwa).

Autorami tekstów, które ukazały się w pierwszym numerze, są badacze z Polski, Litwy, Ukrainy, Danii oraz Włoch. Opublikowano artykuły naukowe poświęcone historii prawa i sztuki Litwy, a także zagadnieniom pamięci, prawa oraz ekonomiki.

Publikacja Instytutu WXL o Pożajściu

By

W 2019 roku ukazała się publikacja Instytutu WXL pt. „Pożajście: zobaczyć i zrozumieć” („Pažaislis: pamatyti ir suprasti“) autorstwa Rūstisa Kamuntavičiusa. Pożajście to najdoskonalsze dzieło sztuki, jakie powstało na ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Publikacja daje odpowiedź na pytania, które konkretnie elementy zespołu klasztornego są ważne, dlaczego są za takie uważane i jak je można rozpoznać. Jakie symbole i znaczenia zostały zakodowane w rozwiązaniach architektonicznych i artystycznych. Na koniec, dlaczego te elementy doskonałego piękna zostały rozłożone tak, aby nie można było ich łatwo dostrzec.

Więcej informacji.

Między Ukraińcami, Polakami, Litwinami i Białorusinami: Tradycja WXL – Białoruś i Ukraina

By

W dniu 18 lutego 2019 roku na Przykarpackim Uniwersytecie Narodowym im. Wasyla Stepanyka w Iwano-Frankowsku (Ukraina) odbyła się zorganizowana przez Instytut WXL prezentacja książek. Prof. A. Smaliančukas (Grodno) przedstawił wydaną w 2018 roku w Mińsku książkę „Roman Skirmunt (1868-1939): biografia obywatela Kraju”, poświęconą jednemu z najważniejszych przedstawicieli idei krajowej. Dr. O. Kowalewska (Kijów) zaprezentowała swoją książkę, która ukazała się w bieżącym roku w Kijowie „Tajemnice kozackich portretów”. W książce zaprezentowano dziesięć szkiców z historii dawnej i współczesnej ikonografii sławnych ukraińskich hetmanów, pułkowników, setników, ich matek i żon. Prezentacjom towarzyszyła dyskusja, w której udział wzięli prof. Egidijus Aleksandravičius (Kowno) i dr A. Kazakievič (Mińsk) Dyskusje moderował prof. Myrosław Wołoszczuk (Iwano-Frankowsk).

Olga Kovalevska, „Tajemnice kozackich porteretów“, Kijów 2019

By

W książce zaprezentowano dziesięć szkiców z historii dawnej i współczesnej ikonografii sławnych ukraińskich hetmanów, pułkowników, setników, ich matek i żon. Autorka przystępnym językiem objaśnia czytelnikom, na których z portretów ukazano prawdziwego Iwana Mazepę. Zastanawia się, czy Petro Doroszenko w rzeczywistości wyglądał tak, jak pokazali go artyści, dlaczego Iwan Samojłowicz został ukazany z zamkniętymi oczyma. Szuka odpowiedzi na pytania, jak naprawdę wyglądał Iwan Gonta, i jak na portrecie należało przedstawiać poważną małżonkę hetmana czy też pułkownika. Możemy także dowiedzieć się, dlaczego pomieniano portrety.

Książka jest przeznaczona dla naukowców, wykładowców, studentów, a także dla wszystkich, którzy interesują się historią i kulturą Ukrainy czasów Kozaczyzny i pragną poznać nasza przeszłość poprzez zadziwiające historie portretów jej bohaterów.

Wydawnictwo „Clio“: http://www.clio.in.ua