Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego

Wydarzenia

Międzynarodowa konferencja naukowa poświęcona wydarzeniom roku 1918 w Europie Środkowo-Wschodniej

By

W dniach 20-21 czerwca 2018 r. w Litewskiej Bibliotece Narodowej im. Marcina Mażwida (Gedimino pr. 51, Wilno) odbyła się konferencja międzynarodowa „Rok 1918 w Litwie i Polsce ze współczesnej perspektywy Europy Środkowo-Wschodniej: historia, polityka i kultura”, poświęcona stuleciu odrodzenia państwowości Litwy i Polski.

Konferencja miała na celu omówienie drogi do odbudowy niepodległości Litwy i Polski oraz innych krajów Europy Środkowo–Wschodniej; przedstawienie najnowszych badań dotyczących rozwoju polskiego i litewskiego odrodzenia narodowego początku XX wieku oraz poglądów na tradycje polityczne Litwy i Polski. Obok tematów historycznych prelegenci podjęli również dyskusję nad problemami dzisiejszego świata: paradygmatami polityki zagranicznej współczesnej Litwy i Polski, miejscu obydwu państw w Europie i na Świecie.

W Konferencji wzięli udział historycy, politolodzy, socjolodzy, kulturolodzy, filolodzi i przedstawicieli innych dziedzin nauko, którzy podzielili się swoimi badaniami dotyczącymi historii, polityki oraz kultury Litwy, Polski oraz innych krajów, w kontekście stulecia państwowości. W Konferencji udział wzięli naukowcy z Polski, Litwy, Ukrain, Czech, USA i innych krajów.

Konferencję organizował Uniwersytet Warszawski we współpracy z Uniwersytetem Witolda Wielkiego, Uniwersytetem Michała Romera, Ambasadą Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie, Instytutem Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz Litewską Biblioteką Narodową im. Marcina Mażwida.

Program.

Sections.

Siódma Mińska Konferencja Instytutu „Sfera Polityczna”: „Suwerenność narodu (1918-2018): idea i praktyka polityczna”. Data: 18-19 maja 2018 roku; Minsk.

By

Rok 1918 dokonał zmian w całym regionie Europy Wschodniej. Upadały Imperia i powstawały nowe państwa, zamykały się granice i konsolidowały narody. Idea suwerenności i niezależności nabywała politycznego ożywienia. W przypadku jednych narodów bardziej (Litwa, Łotwa, Polska), dla innych mniej (Białoruska Republika Ludowa, Ukraińska Republika Ludowa) udanie. Dyskusje o suwerenności na tym jednak się nie zakończyły i trwały przez cały wiek XX, a na nowo nabrały aktualności podczas rozpadu bloku socjalistycznego i Związku Radzieckiego (1990-1991). Raz jeszcze sprowokowały ożywione dyskusje podczas rozszerzenia Unii Europejskiej w roku 2004. W warunkach nowych wyzwań dla bezpieczeństwa i pokoju w Europie Wschodniej, wraz z wybuchem konfliktu rosyjsko-ukraińskiego w 2014 roku, zaostrzeniem się stosunków Rosji z Unią Europejską i Stanami Zjednoczonymi, problematyka suwerenności, jej granic i trwałości, na nowo znajduje swoje miejsce w centrum uwagi.

Pierwszy dzień konferencji. 18 maja
Miejsce obrad: Ambasada Republiki Litewskiej w Republice Białoruś (ul. Zacharawa, 68)

9.00-10.00. Rejestracja
10.00-10.15. Otwarcie konferencji. Wystąpienia organizatorów.

10.15-12.00. Wystąpienia plenarne.
Paweł Kowal (Polska). Rok 1991 dla Polski, Ukrainy, Białorusi i Litwy. Pomiędzy ambicjami a mozliwościami działania.
Algimantas Kasparavičius (Litwa). Dziedzictwo Imperium: problem litewskiej myśli politycznej a realizacja suwerenności narodu (1914-1922)
Dariusz Tarasiuk (Polska). Polacy białoruscy wobec idei niepodległości Polski (1905-1918). 

12.00-12.20 Przerwa kawowa

12.20-14.00. Panel І. Pierestrojka, rozpad ZSRR i powstanie nowych państw
Waler Karbalewicz (Białoruś). Dlaczego rozpadło się ZSRR?
Andrej Kazakiewicz (Białoruś). “Za” i “przeciw” Związkowi. Porównanie działalności prosowieckich i niepodległościowych organizacji w zachodnich republikach ZSRS 1988-1991
Aleh Dziarnowicz (Białoruś). “Zasoby historyczne” w czasie у часы Перабудовы ў Беларусі (1988—1991 гады)

14.00-15.00 Obiad

15.00-16.15. Panel ІІ. Powstawanie państw narodowych w Europie-Środkowo Wschodniej w okresie międzywojennym
Paweł Cieraszkowicz (Białoruś). Zaplecze społeczne ruchów narodowych w Europie Wschodniej i budowa państw narodowych
Jacek Stasiorczyk (Polska). Wynaradawianie czy ochrona tożsamości? Położenie oświaty polskojęzycznej w Republice Litewskiej w latach 1918-1940.
Warwara Kucharenka (Białoruś). Utworzenie Państwa Słowieńców, Chorwatów i Serbów: realizacja preczańskich oczekiwań, czy proserbski projekt?

16.15-17.30. Panel ІІІ. Zagadnienie suwerenności
Patryk Tomaszewski (Polska). Niepodległa Białoruś, Mołdawia i Gruzja w polskiej myśli politycznej po 2004 roku. Ujęcie porównawcze. 
Ihar Słuczak (Białoruś). Polityka językowa w okupowanej Białorusi w latach 1941-44.
Aliaksiej Krywałap (Białoruś). Suwerenność narodu w przestrzeni medialnej,

18.30 – 20.30. Dyskusja publiczna “BRL I BSRR”

Drugi dzień konferencji. 19 maja
Miejsce obrad: Ambasada Republiki Litewskiej w Republice Białoruś (ul. Zacharawa, 68)

10.00-11.30 Panel IV. БRL: pamięć kulturowa i reprezentacja (1)
Natallia Hardzijenka (Białoruś). Upamniętnienie BRL jako fragment konstrukcji (zachowania) tożsamości narodowej powojennej emigracji białoruskiej
Ksenia Sztalenkowa (Białoruś). Reprezentacja prawa na samostanowienie we wzornictwie znaków pieniężnych 1917-1924.
Radziwon Popiel (Białoruś). Białoruski ruch narodowy, BRL i religia: spojrzenie z perspektywy stulecia.

11.30-12.00. Przerwa kawowa

12.00-13.00 Panel V. BRL: pamięć kulturowa i reprezentacja (2)
Siarhiej Jemieljanau (Białoruś). “Mit założenia państwa” w podręcznikach szkolnych Białorusi, Rosji i Ukrainy.
Alaksiej Łastouski (Białoruś). Zapomniany jubileusz: obchody stulecia rewolucji październikowej na Białorusi.

Organizatorzy:

Instytut „Sfera polityczna” (Białoruś-Litwa);
Ambasada Republiki Litewskiej w Republice Białoruś (Białoruś);
Instytut Polski w Mińsku (Białoruś);
Kolegium Białoruskie
Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego (Litwa).
Uniwersytet Witolda Wielkiego (Litwa)
Instytut Historii Litwy

Nagroda im. Juliusza Bardacha

By

Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego ogłasza trzeci konkurs o Nagrodę im. Juliusza Bardacha.

Nagroda jest przyznawana dla najlepszych prac magisterskich i doktorskich, dotyczących problematyki spuścizny państwowej, prawnej i kulturalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIX-XX wieku, lub analizujących problemy związane z historią co najmniej dwóch krajów ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego – Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy.

Termin zgłaszania prac – 15 grudnia 2017 r. Prosimy o przesyłanie proponowanych prac na adres: [email protected]

Do dnia 15 maja 2018 roku komisja powołana przez Instytut WXL ogłosi listę prac nominowanych do nagrody.

Kandydaci zostaną zaproszeni do Wilna, gdzie 20-22 czerwca 2018 roku odbędzie się uroczysta ceremonia wręczenia Nagrody.

Regulamin

Nagroda im. J. Bardacha powołana przez Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego (dalej: Nagroda) będzie przyznawana za prace doktorskie (kandydackie) lub magisterskie (lub równorzędne), poświęcone ideom WXL.
1. Nagroda ma na celu zachęcić do podjęcia badań nad spuścizną WXL, jego tradycjami państwowymi, prawnymi i kulturowymi.
2. Priorytet będzie nadawany pracom, dotyczącym tradycji państwowych, prawnych i kulturowych WXL, oraz przejawom trwania idei WXL w XIX i XX w., jak również tematom, poświęconym historii przynajmniej dwóch wchodzących w skład WXL późniejszych państw – Litwy, Białorusi, Ukrainy, a także Polski.
3. Zgłaszane do Nagrody prace mogą dotyczyć różnych obszarów nauk humanistycznych į społecznych, a w szczególności: historii, politologii, historii sztuki, filologii, socjologii, historii prawa i ustroju oraz geografii.
4. Do Nagrody mogą być zgłaszani obywatele dowolnego kraju, którzy przedłożą rozprawę doktorską (kandydacką) lub pracę magisterską (zgłaszane mogą być również inne równorzędne prace dyplomowe). Termin składania prac będzie ogłaszany każdorazowo w liście informacyjnym.
5. Do Nagrody nie mogą być zgłaszane prace starsze niż powstałe w okresie ostatnich dwóch lat.
6. Pracę do Nagrody może zgłosić sam kandydat lub instytucja (katedra, wydział, centrum naukowe i in.), po uzyskaniu akceptacji kandydata.
7. Zgłaszane do Nagrody prace mogą być napisane w języku litewskim, polskim, białoruskim, ukraińskim, a także rosyjskim lub angielskim.
8. Wersję elektroniczną pracy oraz opinie promotora (dla prac doktorskich i magisterskich) i recenzenta (tylko dla prac magisterskich) należy przesłać na adres [email protected].
9. Zwycięzców – pierwsze, drugie i trzecie miejsce – wyłoni komisja naukowa powołana przez Instytut WXL.
10. Dodatkowe informacje dostępne są na stronie internetowej Instytutu WXL (www.iwxl.lt), albo rustisk//centras.lt (Rūstis Kamuntavičius).

Czwarty Zjazd Historyków Litwy

By

W dniach 14-16 września 2017 roku na Uniwersytecie Witolda Wielkiego odbył się organizowany co cztery lata w różnych litewskich ośrodkach akademickich Zjazd, przyciągający najważniejszych historyków z Litwy i gości z zagranicy. www.lnik.lt