W dniu 18 lutego 2019 roku na Przykarpackim Uniwersytecie Narodowym im. Wasyla Stepanyka w Iwano-Frankowsku (Ukraina) odbyła się zorganizowana przez Instytut WXL prezentacja książek. Prof. A. Smaliančukas (Grodno) przedstawił wydaną w 2018 roku w Mińsku książkę „Roman Skirmunt (1868-1939): biografia obywatela Kraju”, poświęconą jednemu z najważniejszych przedstawicieli idei krajowej. Dr. O. Kowalewska (Kijów) zaprezentowała swoją książkę, która ukazała się w bieżącym roku w Kijowie „Tajemnice kozackich portretów”. W książce zaprezentowano dziesięć szkiców z historii dawnej i współczesnej ikonografii sławnych ukraińskich hetmanów, pułkowników, setników, ich matek i żon. Prezentacjom towarzyszyła dyskusja, w której udział wzięli prof. Egidijus Aleksandravičius (Kowno) i dr A. Kazakievič (Mińsk) Dyskusje moderował prof. Myrosław Wołoszczuk (Iwano-Frankowsk).
Olga Kovalevska, „Tajemnice kozackich porteretów“, Kijów 2019
W książce zaprezentowano dziesięć szkiców z historii dawnej i współczesnej ikonografii sławnych ukraińskich hetmanów, pułkowników, setników, ich matek i żon. Autorka przystępnym językiem objaśnia czytelnikom, na których z portretów ukazano prawdziwego Iwana Mazepę. Zastanawia się, czy Petro Doroszenko w rzeczywistości wyglądał tak, jak pokazali go artyści, dlaczego Iwan Samojłowicz został ukazany z zamkniętymi oczyma. Szuka odpowiedzi na pytania, jak naprawdę wyglądał Iwan Gonta, i jak na portrecie należało przedstawiać poważną małżonkę hetmana czy też pułkownika. Możemy także dowiedzieć się, dlaczego pomieniano portrety.
Książka jest przeznaczona dla naukowców, wykładowców, studentów, a także dla wszystkich, którzy interesują się historią i kulturą Ukrainy czasów Kozaczyzny i pragną poznać nasza przeszłość poprzez zadziwiające historie portretów jej bohaterów.
Wydawnictwo „Clio“: http://www.clio.in.ua
VIII Międzynarodowy Kongres Badań nad Białorusią odbędzie się w Wilnie 27-29 września 2019 roku
Instytut Badań Politycznych „Sfera Polityczna” ogłasza datę i miejsce VIII Międzynarodowego Kongresu Badań nad Białorusią. Najważniejsze białoruskie wydarzenie naukowe odbędzie się w dniach 27-29 września 2019 roku w Wilnie. W roli głównego akademickiego partnera Kongresu wystąpi Europejski Uniwersytet Humanistyczny (EHU).
Tradycyjnie już, ponad pięciuset naukowców i ekspertów z Białorusi i zagranicy weźmie udział w dyskusjach i prezentacjach. Podczas Kongresu odbędzie się również wręczenie Nagrody dla najlepszych prac naukowych i studenckich, które ukazały się w 2018 roku.
Dyrektor Instytutu „Sfera Polityczna” dr Andrei Kazakiewicz: „mam zaszczyt zaprosić naukowców, partnerów i gości z całego świata na Ósmy Międzynarodowy Kongres Badań nad Białorusią, który odbędzie się w Wilnie. To wyjątkowa okazja, aby wziąć udział w największym wydarzeniu naukowym i eksperckim poświęconym Białorusi i zaprezentować wyniki swojej pracy uczestnikom z Białorusi i zagranicy. Dzięki partnerstwu z krajowymi, regionalnymi oraz globalnymi ośrodkami, Kongres daje doskonałe możliwości do nawiązania nowych kontaktów zawodowych, omówienia projektów, wymianę doświadczeń i idei”.
Według Rektora EHU prof. Sergieja Ignatowa „Środowisko EHU z zadowoleniem przyjęło wiadomość, że to naszemu Uniwersytetowi przypadła rola głównego akademickiego partnera Ósmego Kongresu Badań nad Białorusią. Nowy korpus EHU, jaki znajduje się w budynku byłego klasztoru augustianów w Wilnie, przyjmie naukowców z całego regionu, którzy zajmują się badaniami nad tematyką białoruską. Jesteśmy pewni, że dzięki niezależnym badaniom w dziedzinie nauk społecznych, humanistycznych oraz artystycznych, odbywa się integracja Białorusi z europejską przestrzenią intelektualną”.
W roli partnera akademickiego wystąpi również Uniwersytet Witolda Wielkiego, Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz szereg innych instytucji akademickich. Planuje się, że część wydarzeń związanych z Kongresem, odbędzie się w Ratuszu oraz innych miejscach wileńskiego Starego Miasta. Partnerem Kongresu jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Litewskiej.
Pierwszy Międzynarodowy Kongres Badań nad Białorusią odbył się w roku 2011. W latach 2011-2016 Kongres odbywał się w Kownie, w 2017 roku – w Warszawie. W 2018 roku z przyczyn technicznych nie udała się organizacja Kongresu w Mińsku, podjęto decyzję o przenosinach ósmego Kongresu na rok 2019.
Wstępny plan przygotowań do Kongresu
2. Składanie nominacji do Premii Kongresu – do 10 kwietnia 2019 roku. Zgłoszenia będą przyjmowane od 10 lutego.
3. Termin składania zgłoszeń indywidualnych – do 20 kwietnia 2019 roku. Zgłoszenia będą przyjmowane od 20 marca.
4. Przyznanie dofinansowania na zakwaterowanie i transport – do 5 czerwca 2019 roku.
5. Ustalenie na podstawie zgłoszeń indywidualnych ostatecznej listy sekcji – 10 czerwca 2019 roku.
6. Wysyłka indywidualnych zaproszeń – do 25 czerwca 2019 roku. Do 10 lipca uczestnicy będą mieli czas na potwierdzenie swojego udziału.
7. Wstępny program Kongresu — 5 sierpnia 2019 roku.
Strona internetowa: http://icbs.palityka.org
E-mail: [email protected]
Kontakt z mediami:
dr Andrei Kazakiewicz, Instytut „Palityčnaja Sfera”, [email protected]
Maksimas Milta, Europejski Uniwersytet Humanistyczny, maksimas.milta@ehu.lt
Konferencja „Wielkie Księstwo Litewskie między Lublinem i Grodnem (1569-1697): trajektorie rozwoju państwa i społeczeństwa” 3
Pierwsze litewsko-białoruskie forum społeczne «Co nas łączy?» (Kłajpeda, 26-27 października 2018 r.)
Litwa i Białoruś to nie tylko sąsiadujące ze sobą państwa. Poza wspólną wielowiekową historią łączy je również silne związki ekonomiczne i kulturalne, Litwini mieszkający na Białorusi i Białorusini na Litwie. O szczególnych związkach świadczą wspólne dla obu społeczności symbole, takie jak historyczna stolica Wielkiego Księstwa Litewskiego – Wilno, ważnymi jawią się również wspólni bohaterowie z kart historii – wielki książę Witold, Radziwiłłowie, Konstanty Kalinowski czy Tadeusz Kościuszko. Wszystko to powinno sprawiać, że stosunki międzypaństwowe i społeczne powinny być bardzo dobre. Tak jednak nie jest.
Brak jest porozumienia się w sprawie budowy elektrowni atomowej w Ostrowcu, wiele osób na Litwie obawia się, czy sąsiadom uda się zachować swoją niezależną państwowość. Większość mieszkańców Litwy krytycznie spogląda na aktualnie funkcjonujący na Białorusi system polityczny. Z drugiej strony, Białorusini ostrożnie patrzą na euroatlantycką integrację Litwy i aktywną politykę zagraniczną wobec Białorusi. Te trudne zagadnienia istotnie wpływają na stosunki Litwinów i Białorusinów i wątpliwe, aby politykom z obydwu krajów udało się kiedykolwiek porozumieć.
Niestety, bieżące problemy w ostatnim czasie zaczęły dominować w na wszystkich spotkaniach białorusko-litewskich. Zauważamy, że istnieje również wiele nieporozumień dotyczących kwestii historycznych, które, na pierwszy rzut oka, powinny łączyć obydwa narody. Taka sytuacja jeszcze bardziej komplikuje stosunki dwustronne, utrudnia nie tylko kontakty między politykami, ale stawia również przeszkody w komunikacji ludzi nauki, kultury i biznesu.
Tak być nie powinno. Nie zapominając o realnie istniejących problemach, musimy poszukiwać punktów zbieżnych w tych zagadnieniach, które nas łączą, i w których możemy się porozumieć. Dlatego rozpoczęcie dialogu i inicjacja nowych możliwych wspólnych projektów i jest podstawowym zadaniem pierwszego niniejszego forum litewsko-białoruskiego.
Cel forum – rozwój i zachęta do dialogu społecznego Litwy i Białorusi, który umożliwi omówienie perspektyw współpracy międzynarodowej i towarzyszących jemu problemów, dążenie do głębszego wzajemnego zrozumienia państw i narodów.
Organizatorzy forum – Samorząd miasta Kłajpedy, Uniwersytet Kłajpedzki oraz organizacje pozarządowe, Forum Dialogu i Współpracy im. Jerzego Giedroycia, Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego, Instytut „Polityczna Sfera.”
Nagroda im. J. Bardacha dla badaczy historii i dziedzictwa Wielkiego Księstwa Litewskiego
W dniu 21 czerwca 2018 r. w Litewskiej Bibliotece Narodowej im. Marcina Mażwida, odbyła się uroczystość wręczenia Nagrody im. Juliusza Bardacha. Pierwszą Nagrodę otrzymał Laurynas Šedvydis z Uniwersytetu Witolda Wielkiego za obronioną w 2016 r. pracę doktorską „Przygotowanie elit rządzących Wielkiego Księstwa Litewskiego do państwowego życia publicznego od XVI w. do połowy XVII w.” (promotor Prof. J. Kiaupienė). Drugie miejsce zajęła praca Volhi Kleckiny z Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego za pracę doktorską (2017; promotor Prof. N. F. Vysockaja) „Powstanie i rozwój teatru Radziwiłłów 1724-1810 r.” Trzecie miejsce zajęła obroniona w 2017 r. (promotor Prof. G. Mazur) na Uniwersytecie Jagiellońskim praca doktorska Wojciecha Łyska „Zagadnienie narodowości w polityce wschodniej piłsudczyków: uwarunkowania – ewolucja – spadkobiercy”.
Uroczystość rozpoczęła się wystąpieniem gościa, profesora Vytautasa Landsbergisa, który podzielił się swoimi wspomnieniami o patronie nagrody, jego ideach i spuściźnie. W uroczystości wzięli udział założyciele Instytutu WXL oraz członkowie Rady Naukowej: profesor Uniwersytetu Witolda Wielkiego Egidijus Aleksandravičius, dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego Jan Malicki, profesorowie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego Dariusz Szpoper i Przemysław Dąbrowski, profesor Alaksandar Smalianczuk z Grodna, rektor Uniwersytetu Przykarpackiego im. W. Stefanyka w Iwano-Frankowsku Ihor Cependa, dyrektor Instytutu Historii Litwy Rimantas Miknys.
Bardach (1914-2010) był wybitnym badaczem Wielkiego Księstwa Litewskiego ze szczególnym uwzględnieniem jego tradycji prawnych, kulturowych i politycznych. Nagroda jest przyznawana za najlepsze prace doktorskie, analizujące zagadnienia kultury, prawa oraz państwowości WXL, lub jego spuściznę, albo dotyczące historii, polityki, prawa i kultury przynajmniej dwóch państw z terytorium byłego WXL – Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy.
Nagroda im. J. Bardacha została założona przez Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego i przyznawana jest co dwa lata. W 2014 r. nagrodę główną zdobyła praca Mikołaja Tarkowskiego z Gdańska „Adwokatura Wileńska 1918-1939”. W 2016 r. nagroda powędrowała do Siarhieja Marozawa z Grodna, za pracę „Idea odrodzenia Wielkiego Księstwa Litewskiego w życiu społeczno-politycznym Białorusi (od końca XVIII w. do początku XX w.)”